51.
•  เมื่อสำนึกผิดได้โดยเฉพาะเมื่อเห็นคนที่กระทำกับเรา เหมือนกับที่เราทำกับคนอื่นมาก่อน เช่นนี้แล้ว จะหมดกรรมนี้แล้วหรือยังถ้าไม่หมดจะต้องทำอย่างไรคะ

คำตอบ
     สำนึกผิดแล้วไม่สร้างอกุศลกรรมขึ้นใหม่ คนที่ทำได้เช่นนี้ จะมีชีวิตที่เจริญ อกุศลกรรมใหม่ไม่เพิ่ม แต่อกุศลกรรมเก่ายังไม่หมด ต้องทำบุญไปเรื่อย ๆ แล้วอุทิศบุญกุศลให้เจ้ากรรมนายเวรไปเรื่อย ๆ โอกาสหมดหนี้กรรมเวรจึงจะเกิดขึ้นได้
 

52.
•  ถ้าเรามีความทุกข์จากหนี้สินจะทำใจอย่างไรให้เราไม่ทุกข์ในเมื่อเจ้าหนี้ก็โทรมาทวงของท่านอาจารย์ได้โปรดชี้แนะแนวทางให้ด้วย

คำตอบ
    ต้องใช้หนี้เก่าไปเรื่อย ๆ ใช้หนี้เท่าที่ทำได้ เวลาใดที่เจ้าหนี้ไม่โทรมาทวงหนี้ หากจะอยู่โดยไม่ทุกข์ ต้องมีสติอยู่กับปัจจุบันแล้วทุกข์จะไม่มาราวีจิตของคุณได้ ต้องพึ่งพาตนเอง ทำตนเองให้มีที่พึ่งคือมีสติให้ได้ แล้วจะอยู่กับทุกข์โดยไม่ทุกข์
 

53.
•  ดิฉันเคยอ่านหนังสือเกี่ยวกับการอุทิศส่วนบุญเขียนโดยพระท่านหนึ่งโดยท่านเล่าว่าการที่เราเปิดบทสวดมนต์บทใหญ่ ๆ บางบทหรือการที่เราเอาสายสิญจน์วนรอบบ้านเป็นการเบียดเบียนผู้ที่เขาอยู่มาก่อนและทำร้ายเขาแล้วเราก็จะเป็นบาปกราบเรียนถามว่าวิธีปฏิบัติให้ถูกต้องเพื่อการอยู่ร่วมกัน

คำตอบ
     การอุทิศส่วนบุญให้แก่สรรพสัตว์ทั้งที่มีกายหยาบและมีกายละเอียดเป็นเรื่องดี เป็นเรื่องของบุญ ทำแล้วได้เพื่อน ต้องพิจารณาดูว่าการเปิดบทสวดมนต์และการเอาสายสิญจน์วนรอบบ้าน ทำเพื่อจุดประสงค์อะไร หากสวดมนต์เพื่อป้องกันสิ่งเลวร้าย สวดเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต มิได้ทำเพื่อเจตนาเบียดเบียนใครแล้ว กรรมนั้นจะเป็นบาปได้อย่างไร ทำสิ่งอันเป็นมงคล แล้วอุทิศบุญให้กับสรรพสัตว์การกระทำเช่นนี้เป็นการได้บุญและยังได้เพื่อนอีกด้วย
  

54.
•  ต้องทำบุญแบบไหนค่ะจึงจะได้พบคนที่ไม่เอาเปรียบเราไม่เห็นแก่ตัวกับเรา ทั้ง ๆ ที่เราก็ไม่ได้เอาเปรียบใคร

คำตอบ
    ต้องทำบุญใหญ่ด้วยการนำตัวเองเข้าปฏิบัติธรรมจนสามารถเข้าถึงปัญญาเห็นแจ้ง แล้วใช้ปัญญาเห็นแจ้งพิจารณาขันธ์ 5 ดับไปตามกฎไตรลักษณ์ได้แล้ว ความมีตัวตน (อัตตา) ของคุณจะหมดไป พฤติกรรมใดที่เกิดขึ้นจะทำเพื่อผู้อื่นอยู่เสมอ แล้วความได้เปรียบหรือความเสียเปรียบจะไม่เกิดขึ้นในจิตใจของคุณแน่นอน
 

55.
•  ขณะที่เรานั่งสมาธิหากมีอาการที่ดิ่งวูบลงไปลึกๆ เป็นอาการอย่างไรค่ะ

คำตอบ
    เป็นอาการของจิตที่เริ่มมีความตั้งมั่นเป็นสมาธิแต่ยังเป็นสมาธิขั้นต่ำ ยังไม่สามารถนำไปใช้ในการพัฒนาจิตให้เกิดปัญญาเห็นแจ้งได้
   

56.
•  การนั่งสมาธิบางครั้งนิ่งมาก แต่ไม่มีอะไรเกิดขึ้น มีแต่ความเงียบไม่เห็นอะไรเลย เพราะอะไรบางครั้งพยายามลืมอดีต แต่เวลานั่งบางครั้งก็ทำให้นึก ซึ่งจะเป็นภาพเหตุการณ์ที่ผ่านมาทั้งหมดมีวิธีแก้ที่ทำให้หายขาดไหมคะ

คำตอบ
    การนั่งสมาธิเพื่อให้จิตนิ่ง มิได้มีเป้าหมายอยู่ที่การเห็นแต่มีเป้าหมายอยู่ที่การนำกำลังของสมาธิไปพัฒนาจิตให้เกิดปัญญาเห็นแจ้ง

   เมื่อปฏิบัติสมาธิแล้ว จิตหวนกลับไประลึกถึงเรื่องที่เกิดขึ้นในอดีต ซึ่งผ่านไปแล้วแก้ไขใหม่ไม่ได้ ต้องดึงสติให้กลับมาอยู่กับอิริยาบถที่เป็นปัจจุบัน ด้วยการกำหนดในใจว่า “ รู้หนอๆ ๆ ” ไปเรื่อย ๆ จนกระทั่ง ความคิดคำนึงในเรื่องของอดีตหายไปแล้วจึงดึงจิตกลับมาสู่องค์บริกรรมเดิม ที่ทำอยู่เป็นปัจจุบันต้องพิจารณาอย่างนี้ทุกครั้งที่จิตกลับไปสู่อดีต เมื่อใดที่จิตมีกำลังของสติกล้าแข็งได้แล้ว เรื่องในอดีตไม่ปรากฏขึ้นมารบกวนจิตใจอีกต่อไป
 

57.
•  เวลานั่งสมาธิแล้วจะสงบทางใจ แต่กายไม่ถึงกับเบานิ่ง ได้ทุกครั้ง แต่มีสิตตามลมหายใจได้ตลอด คิดว่ามีสติตลอดเวลานั่งเราจะได้สมาธิเลี้ยงปัญญาได้ตลอดหรือไม่

คำตอบ
    ตราบใดที่ยังรักษากำลังของสติให้คงอยู่ได้ ความมีจิตตั้งมั่นเป็นสมาธิจะไม่หายไปไหนสมาธิจะคงอยู่กับจิตตลอดไป แล้วปัญญาเห็นแจ้งจะชัดเจนแจ่มใสยิ่ง ๆ ขึ้น
  

58.
•  ประโยชน์และบุญของการมาฟังธรรม ได้พาคุณพ่อคุณแม่มาแต่เนื่องจากท่านไม่ได้มีจิตใจใฝ่ทางนี้จึงดูง่วงหาวนอนดูไม่ค่อยตั้งใจกลัวท่านไม่ได้บุญไม่ได้ประโยชน์

คำตอบ
    ฟังธรรมแล้วเกิดอาการง่วงเหงาหาวนอนขณะฟังธรรมและยังระลึกได้ บุญจะเข้าสั่งสมอยู่ในจิตใจ ขณะง่วงเหงาหาวนอน สติระลึกถึงธรรมไม่ได้ จะไม่มีบุญเข้าสั่งสมในจิตใจ ดังนั้นสรุปได้ว่า ผู้ฟังธรรมที่มีอาการเช่นนี้ ฟังแล้วได้บุญแน่นอนแต่ได้น้อย
  

59.
•  บุคคลที่มีอาชีพครูและพยาบาลทำกรรมชนิดใดไว้ในอดีต ปัจจุบันถึงได้มีอาชีพครู พยาบาล

คำตอบ
    กรรมที่ทำอยู่บ่อย ๆ จะถูกเก็บสั่งสมอยู่ในดวงจิต เมื่อตายแล้วไปเกิดใหม่ ก็นำเอาผลของกรรมที่เก็บสั่งสมไว้ในจิตวิญญาณไปด้วย กรรมที่ทำไว้ในอดีตคือประพฤติตนเป็นผู้มีศีลมีธรรมพร้อมทั้งศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับสุขภาพของมนุษย์อยู่เสมอ และถ่ายทอดความรู้ไปสู่ผู้อื่น กรรมที่ทำไว้แล้วอย่างนี้เป็นต้นเหตุนำเกิดใหม่เป็นครู พยาบาลได้
 

60.
•  บุคคลที่มีอาการทางจิตหรือโรคจิตทำกรรมชนิดใดมาก่อนและจะแก้กรรมให้เขาได้อย่างไร

คำตอบ
    จิตที่ขาดสติ เมื่อรับสิ่งกระทบเข้าปรุงเป็นอารมณ์ จะเกิดเป็นอารมณ์ไม่ดี แล้วไม่สามารถปล่อยวางอารมณ์นั้นได้ เมื่อจิตที่มีอารมณ์ไม่ดีสั่งร่างกายให้แสดงออกเป็นพฤติกรรมที่ผิดไปจากพฤติกรรมปกติของคนส่วนใหญ่ คนส่วนใหญ่จึงตั้งสมมติเองว่าคนนั้นมีพฤติกรรมเป็นโรคจิต ฉะนั้นมาตรวัดความเป็นโรคจิต ให้ดูที่อารมณ์ที่จิตไปจากปกติ และการสั่งงานของจิตที่ผิดไปจากคนปกติ

   หากประสงค์แก้กรรมให้กับคนที่มีสภาวะจิตเช่นนี้ ต้องนำตัวคนไข้ให้ห่างไกลจากสิ่งแวดล้อมที่มีสิ่งกระทบไม่ดี ให้ออกกำลังกายด้วยการเล่นกีฬาให้เหนื่อยล้า นอนหลับให้เพียงพอสุดท้ายให้สวดมนต์ไหว้พระและให้มีผู้รู้นำปฏิบัติจิตตภาวนา ทำบ่อย ๆ จนเป็นปกตินิสัย แล้วโอกาสพ้นจากโรคจิตทำ จึงจะมีได้เป็นได้
 

61.
•  การมีบุตรหลานไม่อยู่ในโอวาท ทำให้พ่อแม่ทุกข์ใจ จะทำอย่างไรให้พ่อแม่คลายทุกข์ให้และลูกอยู่ในโอวาท

คำตอบ
    ต้องพัฒนาจิตให้เป็นตัวอย่างที่ดีให้ลูกศรัทธา ด้วยการทำตัวเองให้เป็นผู้มีความรับผิดชอบต่อหน้าที่ ตรงต่อเวลา มีเมตตา มีความอดทน มีวาจาไพเราะ ประพฤติดีงาม มีความสะอาด มีอาชีพถูกต้อง และประสบความสำเร็จในชีวิต ฯลฯ หากนำตัวเองให้มีคุณสมบัติดังที่กล่าวนี้ได้แล้ว ลูกจะศรัทธาพ่อแม่และอยู่ในโอวาท
 

62.
•  เมื่อเช้าที่หนูมีโอกาสถามอาจารย์หนูยังสงสัยอยู่ค่ะ ตกลงที่หนูทำงานในโรงพยาบาล ช่วยเหลือคนไข้ให้อาการเขาดีขึ้นนั้นเป็นบุญหรือบาปกันแน่คะ บุญที่ได้ช่วยคนไข้ แล้วบาปกับเจ้ากรรมนายเวรของคนไข้เขามั๊ยค่ะแล้วหนูจะแก้ไขอย่างไร ตอนี้หนูก็ใส่บาตรทุกเช้าให้คนไข้ แล้วกับเจ้ากรรมนายเวรของคนไข้หนูต้องทำอย่างไรคะ

คำตอบ
    บุญเกิดจากการช่วยเหลือคนไข้ให้หายเจ็บป่วย บาปเกิดจากเจ้ากรรมนายเวรของคนไข้ จองเวรกับผู้ให้การช่วยเหลือคนไข้ จึงได้บอกว่าการกระทำเช่นนี้ได้ทั้งบุญได้ทั้งบาป

   วิธีแก้ไข ต้องทำบุญ (ดูบุญกิริยาวัตถุ 10) อยู่เสมอ แล้วอุทิศผลบุญให้กับผู้ที่มาจองเวรกับคุณ
 

63.
•  เวลาเราทำบุญแล้วเราลืมอธิษฐานเราจะได้บุญไหม

คำตอบ
    ทำตามบุญกิริยาวัตถุ 10 แล้วเสร็จเมื่อใดบุญจะถูกเก็บสั่งสมไว้ในจิตของผู้กระทำโดยอัตโนมัติโดยไม่จำเป็นต้องอธิษฐาน
  

64.
•  ญาติพี่น้องที่เสียไปแล้วเราแผ่อุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้แล้วสัตว์เลี้ยงที่เราเลี้ยงเขาตายไปแล้ว เราแผ่ให้เขาได้ไหม และให้อย่างไร

คำตอบ
    คำว่าสัตว์ หมายถึงสิ่งที่มีชีวิตที่ประกอบขึ้นด้วยรูปและนาม ที่อยู่ในภพต่าง ๆ ได้แก่ สัตว์นรก สัตว์เปรต สัตว์อสุรกาย สัตว์เดรัจฉาน สัตว์มนุษย์ สัตว์เทวดา สัตว์พรหม หากมีผู้มีบุญได้อุทิศบุญกุศลให้กับสัตว์ที่ตายไปแล้ว สัตว์เหล่าใดอยู่ในสภาวะที่สามารถมาอนุโทนาบุญที่ผู้มีบุญอุทิศให้ได้ เขาก็ได้รับส่วนบุญส่วนกุศลนั้น
  

65.
•  ถ้าต้องการสมาทานศีลอุโบสถ (ศีล 8) และรักษาอุโบสถ์นี้อยู่ที่บ้านได้หรือไม่ (ต้องปฏิบัติงานและดูแลมารดาทำให้ไปรักษาที่วัดไม่ได้) ถ้าได้ควรทำอย่างไร
(วันปกติจะพยายามรักษาศีล 5 เป็นประจำ ทำสมาธิ เดินจงกรม สวดมนต์เป็นประจำทุกวัน)

คำตอบ
    อุโบสถศีลคือ ศีล 8 ข้อ ที่รักษาในวันอุโบสถ คือวันพระ ขึ้นและแรม 8 ค่ำ ขึ้นและแรม 15 ค่ำ ในเดือนที่ขาด จะสมาทานรักษาที่วัดก็ได้ รักษาที่บ้านหรือที่ไหน ๆ ก็ได้ ขอเพียงแต่ประพฤติให้ถูกตรงตามวินัย ครบวันหนึ่งกับคืนหนึ่ง
 

66.
•  ท่านคิดอย่างไรกับเรื่องที่เด็กที่เตรียมตัวบวช แต่กลับหนีจากวัดและฆ่าตัวตายจากข่าวทางหนังสือพิมพ์

คำตอบ
    ผู้ตอบปัญหามองว่าสัตว์โลกเป็นไปตามกรรมอกุศลกรรมที่เขาทำไว้ให้ผล เขาต้องได้รับอกุศลวิบากด้วยตัวของเขาเอง
 

67.
•  การตอบแทนพระคุณบิดา (ตายแล้ว) พระคุณมารดา (ยังมีชีวิตอยู่) มีวิธีไหนบ้างค่ะ

คำตอบ
    ตอบแทนด้วยการทำบุญและอุทิศผลบุญไปให้กับผู้ล่วงลับ ส่วนผู้ยังมีชีวิตอยู่ในฐานะลูกต้องเลี้ยงดูท่านตอบแทนที่ท่านเลี้ยงคุณมาก่อน ช่วยทำงานแทนท่าน ดำรงวงศ์สกุลให้คงอยู่ไม่เสียหาย ทำตนเป็นทายาทที่ดี ทำทาน สร้างและสั่งสมบุญอยู่เสมอ ฯลฯ และตอบแทนได้มาก ต้องทำให้ท่านเข้าถึงปัญญาเป็นถูกตามธรรมดังที่พระสารีบุตรตอบแทนแม่ด้วยการทำให้ได้ดวงตาเห็นธรรม
  

68.
•  ทำอย่างไรดีคะสามีดิฉันจะหลับทุกครั้งเวลาฟังธรรมหลับดีทุกสถานที่ ทุกโอกาส ทั้งที่เขาสนใจธรรมะ รักษาศีล 5 อุโบสถทำวัตรเช้า-เย็น เจริญกรรมฐาน

คำตอบ
    คนที่นอนหลับดีคือหลับสนิทไม่ฝัน พฤติกรรมอื่นของสามีที่บอกเล่าไปก็ดีอยู่แล้ว เพียงแต่ให้เขารักษาการกระทำที่ดีเหล่านั้นไว้ให้คงอยู่กับตัวเองสามีไปจนตาย ตายแล้วมีโอกาสไปเกิดใหม่ในภพที่ดีได้ เรื่องสามีหลับเวลาฟังธรรมเป็นวิบากเก่าที่เขาต้องรับในชาตินี้ก็ต้องชดใช้ให้หมดไป
  

69.
•  ปัจจุบันมีการละเมิดลิขสิทธิ์เป็นจำนวนมาก บางครั้งก็จำเป็นต้องละเมิดลิขสิทธิ์เช่น นักศึกษาใช้โปรแกรมละเมิดลิขสิทธิ์ในเครื่องคอมพิวเตอร์เพราะราคาของโปรแกรมแพงมาก นักศึกษาไม่มีเงินซื้อของถูกลิขสิทธิ์ได้ เป็นต้น การที่เราละเมิดลิขสิทธิ์ด้วยความจำเป็นเช่นนี้ ในแง่กฎหมายนั้นก็ถือว่าการละเมิดลิขสิทธิ์เป็นการทำผิดกฎหมายแล้วในกฏแห่งกรรมจะผิดมากไหม และจะมีผลกรรมที่ต้องรับอะไรบ้าง

คำตอบ
    การละเมิดลิขสิทธิ์เป็นการกระทำที่ผิดศีลข้อ 2 (อทินนาทาน) ผลที่มีศีลไม่ครบ 5 ตายแล้วมีโอกาสไปเกิดในภพที่ต่ำกว่ามนุษย์และยังต้องใช้หนี้กรรมเมื่ออกุศลกรรมให้ผล
  

70.
•  ขอธรรมะเพื่อการดำเนินชีวิตในความเป็นคนกตัญญูเพราะขณะนี้ถูกความเป็นคนกตัญญูกดดันให้ต้องรับผิดชอบกับปัญหาที่ตัวเองไม่ได้ก่ออยู่หลาย ๆ ครั้ง

คำตอบ
    คำว่ากตัญญูมีความหมายว่ารู้คุณ คำว่ากตเวทีมีความหมายว่าตอบแทนคุณ ความกตัญญูกตเวทีเป็นคุณธรรมของมนุษย์ผู้เจริญเป็นคุณธรรมที่มีอยู่ในจิตใจของเทวดาและนางฟ้า ในฐานะที่เป็นลูกที่พ่อแม่ผู้ให้กำเนิด และเลี้ยงดูจนเติบใหญ่ลูกต้องกตัญญูกตเวทีต่อพ่อแม่ด้วยการประพฤติจริยธรรมของลูกที่ดีคือ เลี้ยงดูท่านตอบแทน ช่วยทำงานแทนท่าน ดำรงวงศ์สกุลไม่ให้เสียชื่อเสียง ทำตนเป็นทายาทที่ดี รับฟังท่าน เชื่อฟังคำสั่งสอนจากท่าน ฯลฯ ต้องกตัญญูกตเวทีต่อเจ้านาย หรือต่อผู้เป็นเจ้าของกิจการ ด้วยการมาทำงานก่อนเจ้านาย เลิกงานทีหลังเจ้านาย ทำงานด้วยความรับผิดชอบ ขยันหมั่นเพียรเอาแต่ของที่เจ้านายให้ รักษาทรัพย์สมบัติของเจ้านายไม่ให้สูญหาย เอาความดีของเจ้านายไปเผยแพร่ หากทำได้อย่างนี้แล้วก็จะได้ชื่อว่าเป็นผู้มีความกตัญญูกตเวที

   ผู้ที่ประสบปัญหาดังที่บอกเล่าไปต้องใช้ขันติและพรหมวิหาร คุ้มครองใจ ขันติคือความอดทน ทนลำบาก ทนตรากตรำ ทนเจ็บใจ ส่วนพรหมวิหารคือเมตตา เป็นความรักความปรารถนาให้คนอื่นได้รับประโยชน์และมีความสุข เมตตาเกิดได้ด้วยการให้อภัย กรุณาคือความสงสารกับผู้ที่สร้างปัญหาคิดให้ถูกว่าคนดีแก้ปัญหา คนเลวสร้างปัญหา คนสร้างปัญหาจึงเป็นคนที่น่าสงสารมุทิตาเป็นความยินดีเมื่อคนอื่นได้ดี และอุเบกขาคือหากช่วยเขาได้ต้องช่วย ถ้าช่วยไม่ได้ต้องวางใจเป็นกลาง ดังนั้นหลักธรรม 2 ข้อจึงเป็นเครื่องคุ้มครองใจที่ศักดิ์สิทธิ์และยั่งยืน

72.
•  เวลานั่งสมาธิปฏิบัติมีความรู้สึกสงบสุขปีติก็มีแต่ไม่ค่อยก้าวหน้า ขอความชี้แนะด้วยค่ะและเวลาปฏิบัติแต่ละครั้งจะได้นาน ปวดเมื่อยไม่มีนิ่งสงบ และสุขแต่ไม่ค่อยก้าวหน้า

คำตอบ
    ต้องปรับพละ 5 ให้สมดุล โดยให้กำลังของศรัทธาเสมอกับกำลังปัญญา ปรับกำลังของวิริยะให้เสมอกับกำลังสมาธิ ส่วนสติต้องเจริญให้มีกำลังยิ่งใหญ่ เมื่อปรับกำลังทั้ง 5 ได้สมดุลแล้ว ใจจะมีกำลังกล้าแข็ง การปฏิบัติธรรมจะก้าวหน้ายิ่งขึ้น
   
  

73.
•  ระหว่างการวิปัสสนา มีความรู้สึกตัว (สติ) มักจะมีเพ่งบ้าง ขอคำแนะนำที่จะแยกความรู้สึกตัว และการเพ่งได้อย่างชัดเจน

คำตอบ
    คำว่าสติมีความหมายว่าระลึกได้ นึกได้ไม่ลืม เวลาเพ่งอารมณ์ที่กำหนดเป็นองค์บริกรรมต้องเอาจิตจดจ่อ (เพ่ง) อยู่กับอย่างใดอย่างหนึ่งในกรรมฐาน 40 ที่ใช้เป็นองค์บริกรรม นั่นเรียกว่าเพ่งอารมณ์กรรมฐาน

   ส่วนคำว่ารู้สึกตัวหรือรู้ตัว เป็นตัวปัญญาที่สามารถรู้เห็นเข้าใจ ว่าขณะที่จิตเพ่งอารมณ์กรรมฐานอยู่นั้น จิตมีความจดจ่อ(สติ) อยู่กับอารมณ์กรรมฐานหรือรู้ตัวว่าจิตขาดการจดจ่อแล้วเคลื่อนออกไปรับสิ่งกระทบอื่นมาปรุงเป็นอารมณ์ที่มิใช่อารมณ์กรรมฐาน อย่างนี้เรียกว่า รู้สึกตัว หรือรู้ตัว

74.
•  กรณีคุณหมอประกิตเผ่าหรือผู้ที่เป็นโรคจิตเภทที่มีอาการหวาดกลัวและเห็นสิ่งต่าง ๆ หรือผู้คนจะมาทำร้ายตนผู้ที่มีอาการจิตเภทเหล่านั้นมีกรรมที่ตามมาให้ผลในขณะนั้นใช่หรือไม่ เป็นไปได้หรือไม่ว่าสิ่งที่เขาเห็นเป็นจริงที่สื่อมาถึงจิตผู้ป่วย โดยที่บุคคลทั่วไปไม่สามารถมองเห็น

คำตอบ
    เป็นการให้ผลของกรรมที่แสดงออกเป็นมายาของจิต คนไข้เห็นจริง แต่สิ่งที่ถูกเห็นนั้นไม่จริง
  

75.
•  ท่านพูดทางวิทยุบ้างหรือเปล่าถ้าพูดเวลาใด ที่ท่านสอนอยู่นี้ท่านเรียนจากนักธรรมมาใช่ไหม

คำตอบ
    พูดออกวิทยุ FM 95.25 ทุกวันพฤหัสบดี เวลา 10.00.-11.00 น. ไม่เคยเรียนนักธรรมจากสำนักใด ที่พูดบรรยายเป็นธรรมะจากประสบการณ์ที่ได้จากการฝึกวิปัสสนากรรมฐานและอ่านหนังสือประกอบ
  

76.
•  จิตเป็นนาย กายเป็นบ่าว ถามว่าการทำบาปทางใจถือว่าสำคัญกว่าการทำบาปทางกายและทางวาจาใช่หรือไม่

คำตอบ
    ใช่ เพราะใจคิดอกุศล กายและวาจาจึงทำตามที่ใจคิด
 

77.
•  การทำสมาธิจนถึงขั้นอัปนาหรือขั้นฌานมีอะไรเป็นเครื่องบอกว่าผู้ปฏิบัตินั้นได้ฌานในขั้นใด

คำตอบ
    มีอารมณ์ของฌานเป็นเครื่องบ่งบอก มีวิตก วิจารปีติ สุขเอกัตคตา คือฌานที่ 1 มีปีติ สุข เอกัคตตาคือ ฌานที่ 2 มีสุข เอภัคคตา คือฌานที่ 3 มีอุเบกขา เอกัคคตาคือฌานที่ 4
 

78.
•  เมื่อช่วงเช้าเข้าใจว่า ฌานที่ 13-16 คือ นิโรธสมาบัตินิพพานพระพุทธเจ้าขณะเสด็จดับขันธ์อยู่ฌานที่เท่าไหร่ อธิบายลีลาการดับขันธ์อีกครั้งด้วยครับ และยังไงถึงจะได้มั่นใจว่าไม่ติดในฌานของพรหมขณะจะดับขันธ์

คำตอบ
    คำว่าญาณในวิปัสสนามี 16 ตัว ญาณที่ 1 – 12 เป็นวิปัสสนาญาณขั้นโลกิยะ ส่วนญาณที่ 13-16 เป็นวิปัสสนาญาณขั้นโลกุตตระ

   ลีลาการเสด็จดับขันธปรินิพพานของพระพุทธเจ้าตามที่พระอนุรุทธ บอกแก่พระอานนท์พระพุทธเจ้า ท่านนำจิตเข้าสู่ฌานสูงสุดคือฌานสมาบัติ 9 (นิโรธสมาบัติ) โดยมีลีลาดังนี้ขณะกำลังจะนิพพาน

   พระพุทธองค์ นำจิตเข้าสู่รูปฌานที่1 ออกจากรูปฌานที่ 1 เข้าสู่รูปฌานที่ 2 ออกจากรูปฌานที่ 2 เข้าสู่รูปฌานที่ 3 ออกจากรูปฌานที่ 3 เข้าสู่รูปฌานที่ 4 ออกจากรูปฌานที่ 4 เข้าสู่อรูปฌานที่ 1 ออกจากอรูปฌานที่ 1 เข้าสู่อรูปฌานที่ 2 ออกจากอรูปฌานที่ 2 เข้าสู่อรูปฌานที่ 3 ออกจากอรูปฌานที่ 3 เข้าสู่อรูปฌานที่ 4 เข้าสู่นิโรสมาบัติออกจากนิโรธสมบัติ เข้าสู่อรูปฌานที่ 4 ออกจากอรูปฌานที่ 4 เข้าสู่อรูปฌานที่ 3 ออกจากอรูปฌานที่ 3 เข้าสู่อรูปฌานที่ 2 ออกจากอรูปฌานที่ 2 เข้าสู่อรูปฌานที่ 1 ออกจากอรูปฌานที่1 เข้าสู่ฌานที่ 4 ออกจากรูปฌานที่ 4 เข้าสู่รูปฌานที่ 3 ออกจากรูปฌานที่ 3 เข้าสู่รูปฌานที่ 2 ออกจากรูปฌานที่ 2 เข้าสู่รูปฌานที่ 1 ออกจากรูปฌานที่ 1 เข้าสู่รูปฌานที่ 2 ออกจากรูปฌานที่ 2 เข้าสู่รูปฌานที่ 3 ออกจากรูปฌานที่ 3 เข้าสู่รูปฌานที่ 4 ออกจากรูปฌานที่ 4 กายดับจิตดับ (ปรินิพพาน)

   จากประสบการณ์ตรงของผู้ตอบปัญหา ตอนที่นำจิตเข้าถึงรูปฌานที่ 1-4 และเข้าถึงอรูปฌาน 1-4 รวมเรียกว่าสมบัติ 8 พอออกจากฌานได้เข้าถึงปุพเพนิวาสานุสติญาณ จึงได้รู้เห็นเข้าใจว่าทุกครั้งที่จิตวิญญาณไปหาร่างใหม่อยู่ในแต่ละภพ เหตุเพราะกิเลสยังไม่สามารถดับนามขันธ์ได้ด้วยเหตุนี้สัตว์ถึงต้องเวียนตายเกิดอยู่ในสังสารวัฎนับภพไม่ถ้วน

   ประสงค์จะไม่ไปเกิดเป็นพรหมมีรูปและพรหมไม่มีรูป จิตวิญญาณต้องไม่ทิ้งรูปขันธ์ขณะที่จิตกำลังเสวยอารมณ์ฌาน นั่นคือต้องถอยจิตออกจากฌานและทิ้งรูปขันธ์ ก็เป็นสิ่งมั่นใจได้ว่าจะไม่ไปเกิดเป็นพรหม
   

79.
•  พรหมเสื่อมได้อย่างไรครับ คำว่ายึดแต่อย่างให้มั่นหมายความว่าอย่างไร ในจักรวาลนี้ยังมีโลกเหมือนโลกใบนี้ไหมครับ

คำตอบ
    พรหมเสื่อมได้ด้วยการเสื่อมของกำลังฌานที่อยู่ภายใต้กฎของไตรลักษณ์

   คำว่ายึดแต่อย่าให้มั่น หมายถึงยึดไว้ชั่วคราว เพื่อใช้สิ่งที่ยึดให้เกิดประโยชน์ และพร้อมที่จะปล่อยวางเมื่อหมดความจำเป็นในจักรวาลนี้ หากหมายถึงสุริยะณ์ของผู้ตอบปัญหา ในจักรวาลอื่นยังมีโลกที่มีมนุษย์ผู้มีนิ้วมือและนิ้วเท้าข้างละ 3 นิ้วอาศัยอยู่
  

80.
•  ปัญญาทานบารมีคืออะไร

คำตอบ
    ทานบารมี คือการสร้างทานบารมี ด้วยการให้ปัญญาเป็นทาน
   

81.
•  เมื่อรู้ทันจิตแล้วต้องปฏิบัติอย่างไรจึงเห็นธรรม

คำตอบ
    เมื่อรู้ทันจิต ต้องเห็นจิตดับไป (อนัตตา) ไม่มีตัวตนตามกฎของไตรลักษณ์ แล้วจึงจะรู้เห็นเข้าใจธรรมชาติของจิตอย่างแท้จริง ว่าสรรพสิ่งเกิดขึ้นย่อมมีเหตุทำให้เกิด เมื่อเหตุดับสิ่งนั้น ๆ ย่อมดับไปด้วย

   จิตมีอวิชชาเป็นเหตุที่ทำให้เกิด เมื่ออวิชชาดับจิตย่อมดับไปด้วย ด้วยเหตุนี้ผู้ใดสามารถดับอวิชชาซึ่งเป็นกิเลสที่นอนเนื่องอยู่ในจิตตัวสุดท้าย (อนุสัยตัวที่ 7) หรือดับอวิชชาซึ่งเป็นกิเลสตัวสุดท้าย ที่ผูกมัดใจสัตว์ให้ต้องเวียนตายเกิดอยู่ในวัฏสงสาร (สังโยชน์ตัวที่ 10)ได้ จะหมดเชื้อนำเกิดในวัฏสงสารอีกต่อไป
  

82.
•  เชื้อโรค จุลินทรีย์ ไวรัส มีจิตวิญญาณ ที่จะไปเกิดไหมเหมือนมนุษย์สัตว์ทั่วไปหรือไม่

คำตอบ
    สิ่งมีชีวิตใดที่มีแต่รูปไม่มีนาม เช่นเชื้อจุลินทรีย์เชื้อไวรัส ไม่สามารถมาเกิดเป็นสัตว์เป็นมนุษย์ได้
  

83.
•  ความเห็นคำว่า “ ความรู้คู่คุณธรรม ” กว้างไม่มีขอบเขตชัดเจนในทางปฏิบัติ ถ้าใช้ “ ความรู้คู่ศีลห้า ” มีกรอบชัดเจนให้ยึดถือปฏิบัติ ตรงกับคำสอนในพระพุทธศาสนา ก่อนเรียนก่อนทำงาน ก็สมาทานศีลห้ากันก่อนโปรโมชั่นศีลห้าแต่ระดับอนุบาลจนเป็นเด็กโต หนุ่มสาวจนแก่เฒ่าจะดีไหมครับ

คำตอบ
    ศีลทั้ง 5 ข้อ หากเว้นได้คือไม่ประพฤติผิดไปจากธรรมก็จะเกิดเป็นคุณธรรมสั่งสมอยู่ในจิตใจ มนุษย์เป็นสัตว์สังคมที่ต้องอยู่ร่วมกับผู้อื่น จึงยังต้องมีการประพฤติจริยธรรม
อื่น ๆ อีกเพื่อให้เกิดเป็นคุณธรรมที่สมบูรณ์แบบ แล้วการมีชีวิตและการอยู่ร่วมในสังคมจะมีความเจริญและสงบสุขทั้งในชีวิตนี้และในชีวิตหน้า ดังนั้นคำว่า ความรู้คู่คุณธรรม แม้จะดูว่ากว้างแต่ก็มีขอบเขตชัดเจน คือสังคมที่มีมนุษย์เข้าไปมีส่วนร่วมโดยตรงได้แก่ สังคมครอบครัว สังคมหน่วยงาน สังคมประเทศชาติ จึงจำเป็นต้องมีจริยธรรมสำหรับสังคมระดับต่างๆ ให้สมาชิกประพฤติ เมื่อประพฤติได้แล้วจะเกิดเป็นคุณธรรมสั่งสมอยู่ในจิตใจ

84.
•  คำว่า “ มาร ” ในสวรรค์ชั้นที่ 6(ปรนิมมิสะวะสะวดี) เทียบกับมารทั้ง 5 ที่อาจารย์ บรรยาย ต่างกันอย่างไร

คำตอบ
    สวรรค์ชั้นที่ 6 คือชั้นปรนิมมิตวสวัตดี มีเทวดาอยู่ 2 ฝ่าย เทวดาฝ่ายเทพกับเทวดาฝ่ายมาร เทวดาฝ่ายมารมีท้าววสวัตดีมารเป็นหัวหน้าครอง เทวดาที่ทำหน้าที่เป็นมาร คือคอยขัดขวางสัตว์ไม่ให้พ้นไปจากแดนภพ

   จากที่บรรยายเกี่ยวกับมาร 5 ตัวคือกิเลสเป็นมาร ขันธ์เป็นมาร จิตปรุงแต่ง(อภิสังขาร) เป็นมาร เทพบุตรเป็นมาร และความตายเป็นมาร
  

85.
•  เคยฟังท่านพูดว่าเจ้าแม่กวนอิมโพธิสัตว์ขอให้งดกินเนื้อวัวอยากทราบเหตุผลที่ท่านขอให้งดกินเนื้อวัวค่ะ

คำตอบ
    ผู้ตอบปัญหามิได้ถามท่านว่าด้วยเหตุผลอะไรที่ให้งดเว้นการบริโภคเนื้อวัวเนื้อควาย แต่คิดเอาเองว่าวัวและควายเป็นสัตว์ที่มีบุญคุณต่อมนุษย์ เช่นให้มนุษย์ได้ใช้แรงงาน ให้น้ำนมแก่มนุษย์เพื่อดื่ม หากมนุษย์ไม่รู้จักบุญคุณของวัวควาย โดยไปเอาเนื้อวัวควายมาบริโภค เท่ากับเป็นการเนรคุณผู้มีบุญคุณ เป็นบาปอย่างมาก
 

86.
•  ผู้ที่จะเป็นพระโสดาบันได้มีอารมณ์อย่างไร ปฏิบัติอย่างไรจึงเป็นพระโสดาบัน

คำตอบ
    ในยุคสมัยนี้จะเป็นพระโสดาบันได้ต้องปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานจนจิตบรรลุวิปัสสนาญาณฝ่ายโลกุตระ แล้วนำวิปัสสนาญาณโลกุตระ มาดับสังโยชน์ 3 ตัวแรก คือสักกายทิฏฐิ วิจิกิจฉาสีลัพพตปรามาสได้ ความเป็นโสดาบันบุคคล จึงมีได้เป็นได้
 

87.
•  แล้วถ้าภาวนา ว่านิพพานัง แล้วจะเข้าพระนิพพานหรือเปล่า

คำตอบ
   การภาวนา “ นิพพานัง ” ผลที่เกิดตามมาคือจิตตั้งมั่นเป็นสมาธิ สูงสุดเข้าถึงความเป็นฌาน กิเลสไม่สามารถถูกกำจัดให้หมดไปจากจิตวิญญาณได้ การเข้าสู่พระนิพพานโดยวิธีนี้จึงเป็นไปไม่ได้

   แต่เมื่อใดที่จิตตั้งมั่นแล้วนำไปเจริญวิปัสสนากรรมฐานโดยพิจารณากาย เวทนา จิต ธรรมให้เห็นเป็นตามกฎไตรลักษณ์ ได้โอกาสเข้าถึงพระนิพพานจึงมีได้เป็นได้
 

88.
•  สวรรค์อยู่ในอก นรกอยู่ในใจใช่ไหมคะ

คำตอบ
    ใช่สำหรับผู้ที่ยังพัฒนาปัญญาได้ไม่สูงสุด ไม่ใช่สำหรับผู้ที่พัฒนาจิตจนเข้าถึงโลกิยอภิญญาได้ ผู้มีทิพพจักขุสามารถรู้เห็นเข้าใจได้แท้จริงว่าสวรรค์เป็นแดนเกิดของเทวดาและนางฟ้า นรกเป็นภพที่เป็นแดนเกิดของสัตว์นรก
 

89.
•  ตามที่ท่านบรรยายว่า มารตัว “ โทสะ ” แก้ง่ายที่สุด แก้อย่างไรค่ะ

คำตอบ
    โทสะเป็นกิเลสมาร แก้ไขได้ง่ายด้วยการให้อภัยเป็นทาน ให้อภัยทุกครั้งที่มีเหตุขัดใจเกิดขึ้น เมื่อให้อภัยได้แล้วเมตตาบารมีจะเกิดสั่งสมในจิตใจ กิเลสมารตัวนี้ไม่สามารถเข้ามามีอิทธิพลเหนือใจของผู้มีเมตตาบารมีได้
  

90.
•  น้องที่แผนกถามว่า ศีลข้อ 3 ถ้าไปชอบแฟนของคนอื่นเขา ผิดศีลข้อที่ 3 หรือไม่ค่ะ
เราจะทราบได้อย่างไรว่าโรคไหนเป็นโรคกรรม โรคไหนเป็นโรคทางกายธรรมดา

คำตอบ
    การไปชอบแฟนคนอื่นไม่ผิดศีลข้อ 3 แต่การไปเสพเมถุนหรือร่วมประเวณีกับแฟนคนอื่นผิดศีลข้อ 3

   การอาพาธหรือการเจ็บป่วยของมนุษย์ พระพุทธะตรัสเหตุแห่งอาพาธไว้ 4 อย่างคือ ปฏิบัติ(ออกกำลัง) ไม่สม่ำเสมอ มีความเพียรมากเกิน ฤดูกาลเปลี่ยน และสุดท้าย เกิดจากทำกรรมเบียดเบียน

   เหตุที่ทำให้อาพาธ 3 เหตุแรก แก้ไขได้ง่าย แต่เหตุสุดท้ายจะเยียวยารักษาอย่างไรก็ไม่หาย ต้องชดใช้หนี้เวรกรรมจนหมดไป แล้วอาการเจ็บป่วยจะหายไปได้เอง
 

91,
•  ที่พระอาจารย์มานพกล่าวว่าให้ตามดูใจของเรา แล้วสิ่งที่เข้ามารบกวนจิตใจจะดับไปได้เช่นความโกรธความเกลียดบุคคลอื่นของอาจารย์สนอง อธิบายว่าถ้าเราเข้าไปดูใจตนเองแล้วความโกรธนั้น ๆ จะดับไปอย่างไรโดยมิใช่การดับด้วยเมตตา

คำตอบ
     ดับไปตามกฎไตรลักษณ์ (อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา) จะรู้เห็นเข้าใจความจริงเช่นนี้ได้ ต้องมีจิตตั้งมั่นเป็นสมาธิไม่เกินระดับอุปจารสมาธิ
  

92.
•  คำว่า “ อานิสงส์ ” คือการได้รับประโยชน์จากการทำบุญแต่ละประเภทจะได้ไม่เท่ากันใช่หรือไม่ เช่นการบวชพระ การสร้างโบสถ์ การทอดกฐิน ได้บุญไม่เท่ากัน

คำตอบ
    ที่ยกตัวอย่างไปให้จะได้อานิสงส์ของการกระทำมากหรือน้อยอยู่ที่ผลของการกระทำจะให้ผลเป็นอย่างไร เช่นการบวชพระหากพระที่บวชให้ปฏิบัติธรรมจนบรรลุอรหัตผล ผู้ที่บวชให้ได้บุญมาก สร้างโบสถ์แล้วมีผู้เข้าไปใช้ประโยชน์มาก ผู้สร้างโบสถ์ได้บุญมาก ทอดกฐินกับวัดที่มีพระสงฆ์ผู้ทรงศีล พระสงฆ์ผู้เป็นอริยบุคคล ผู้นำกฐินไปทอดได้บุญมาก
  

93.
•  น้องชายได้อ่านหนังสือของอาจารย์ที่บอกว่าถ้าไปนินทาหรือกล่าวว่าผู้อื่น ซึ่งมีบุญญาธิกาสูงกว่าเราจะเป็นบาป เมื่อเป็นเช่นนี้แล้วเราจะกลับไปแก้กรรมได้ไหมค่ะ

คำตอบ
     หากมีโอกาสได้พบกับผู้ไปปรามาสไว้แล้วไปขอขมาอกุศลกรรมที่ทำไว้แก่ท่าน หากท่านกล่าวอโหสิกรรมให้ อกุศลกรรมที่ทำไว้ก็ถูกยกเลิก

94.
•  สามีซักเสื้อผ้าให้บาปไหมค่ะ เว้นชุดชั้นในค่ะจะเป็นเหตุให้การปฏิบัติธรรมไม่ก้าวหน้าหรือเปล่าคะ

คำตอบ
     ไม่ถือว่าเป็นบาป หากคุณไม่ไปใช้ให้เขาทำเพื่อคุณ เขาต้องการทำบุญด้วยตัวของเขาเอง การช่วยเหลือคนอื่นเป็นหนึ่งในบุญกิริยาวัตถุ 10 ใครทำได้สำเร็จแล้วคนนั้นได้บุญสั่งสมอยู่ในจิตใจ
  

95.
•  ดิฉันไม่ทราบชนิดของฌานเวลานั่งสมาธิจนจิตนิ่งแล้วมีความเวิ้งว้าง ควรวางจิตอย่างไร

คำตอบ
    หากนั่งสมาธิจนจิตนิ่งแล้ว มีอารมณ์ฌานปรากฏขึ้นในจิตของผู้ฝึกกรรมฐาน หากเป็นอารมณ์ของรูปฌาน จะปรากฏดังคำตอบในข้อ 77 และหากเป็นอารมณ์ของอรูปฌานที่ 1 จะปรากฏอารมณ์เป็นความว่างเปล่าหาที่สุดมิได้ อรูปฌานที่ 2 จะปรากฏอารมณ์เป็นความรู้หาที่สุดมิได้ อรูปฌานที่ 3 จะปรากฏอารมณ์เป็นภาวะที่ไม่มีอะไรเลย และอรูปฌานที่ 4 จะปรากฏอารมณ์เป็นภาวะที่มีสัญญาก็ไม่ใช่ ไม่มีสัญญาก็ไม่ใช่

  ทุกอารมณ์ที่ปรากฏขึ้น ให้ใช้จิตนิ่ง ตามดูอารมณ์ให้เห็นว่าดำเนินไปตามกฎของไตรลักษณ์ แล้ววิปัสสนาญาณจะเกิดขึ้น

96.
•  มีวิธีปฏิบัติอย่างไร เพื่อให้พ้นนรกภูมิ นอกจากบรรลุโสดาบันได้บ้างค่ะ

คำตอบ
    ทำจิตให้มีศีล 5 คุมใจ และเป็นอิสระจากโทสะได้เมื่อไร จะไม่มีเหตุของกรรมที่จะนำไปเกิดเป็นสัตว์ในนรกภูมิ
 

97.
•  การที่ครูบาอาจารย์หรือพระอริยะสงฆ์รู้ว่าบุญเท่าที่เราสั่งสมมามากหรือน้อยรู้ได้หรือไม่ อย่างไร (อย่างเช่นจะบรรลุในชาตินี้)

คำตอบ
    ครูบาอาจารย์ผู้เข้าถึงธรรมหรือพระอริยสงฆ์สามารถรู้ได้ว่า ผู้ใดมีบุญหรือบาปสั่งสมอยู่ในจิตมากหรือน้อย ได้ 2 ทางคือรู้ได้ด้วยการสนทนา และรู้ได้ด้วยเจโตปริยญาณ สำหรับครูบาอาจารย์หรือพระอริยสงฆ์ผู้เข้าถึงอภิญญา
 

98.
•  ต้องศึกษาหรือเรียนพระอภิธรรมก่อนจึงจะไปฝึกภาวนาพองหนอยุบหนอที่วัดมหาธาตุ คณะ 5

คำตอบ
    ไม่ต้องเรียนอภิธรรมมาก่อนได้เป็นการดี เพราะจะไม่มีสัญญาเก่าติดค้างอยู่ในใจ ทำให้ไม่เกิดความสงสัย การปฏิบัติจะเป็นไปได้ง่าย ขอเพียงความศรัทธาเต็มร้อย แล้วทำให้ได้ตามคำที่ผู้รู้สอน มรรคผลแห่งการปฏิบัติธรรมเกิดได้แน่นอน

99.
•  เวลาฟังการบรรยายธรรมต้องเจริญสติปัฏฐานสี่ด้วยหรือไม่อย่างไร

คำตอบ
    ฟังธรรมด้วยจิตที่ตั้งมั่นเป็นสมาธิ แล้วพิจารณาโดยแยบคาย (โยนิโสมนสิการ) จะเห็นเข้าใจด้วยตนเองว่า ธรรมะที่ได้ยินได้ฟัง เป็นเรื่องของสติปัฏฐาน 4 คือพูดเรื่องของกาย เวทนา จิต และธรรม ที่ต่างล้วนดำเนินไปตามกฎของไตรลักษณ์ปัญญาที่เข้าถึงธรรมจะเกิดขึ้น ดังตัวอย่างของอริยบุคคลหลายท่านในครั้งพุทธกาลเข้าถึงธรรมด้วยการฟังธรรมแล้วโยนิโสมนสิการ
 

100.
• เหตุใดเวลานั่งสมาธิแล้วจิตไม่สงบและจะทำอย่างไรให้จิตสงบ

คำตอบ
    มีศีลคุ้มครองใจให้ได้ก่อน ฟังคำสอนจากผู้รู้จริงทำศรัทธาให้เต็มร้อย นำคำสอนไปปฏิบัติให้ถูกตรง และเร่งความเพียรให้มาก ปฏิบัติได้อย่างนี้แล้วจิตสงบได้ง่าย
 

101.
• ข้าพเจ้าเห็นผู้พิการขายสลากกินแบ่งรัฐบาล มีจิตสงสารได้ซื้อเพื่อเป็นการสนับสนุนให้แก่มีอาชีพ ไม่ทราบว่าจะบาปไหม เพราะซื้อมากก็ไม่สนใจว่าจะได้รางวัลหรือไม่เพราะผ่านมา 2-3 ปีก็ไม่เคยตรวจรางวัลเลย และข้าพเจ้ามีคำถามหนึ่งคำถามที่ต้องรบกวนอาจารย์คะ ดิฉันมีความสึกว่าตัวเองได้เคยสาบานหรือบ่นหรือให้คำสัญญาใดไว้ไม่ทราบจะอดีตชาติหรือปัจจุบันก็ไม่ทราบ รู้สึกตัวเองไม่สบายใจเลยเหมือนมีอะไรติดอยู่ในใจ ดิฉันจะทำอย่างไรดีคะเพื่อให้ความรู้สึกนี้หมดไปค่ะ

คำตอบ
    กรรมอยู่ที่เจตนา เจตนาให้ผู้พิการมีอาชีพและมีรายได้ซื้อล๊อตเตอรี่มาแล้วไม่เคยตรวจเลขรางวัล คือไม่มีความอยากได้(โลภ) เข้าครอบงำจิต การทำเช่นนี้ถือว่าเป็นเจตนาดีเป็นบุญ

   เมื่อความรู้สึกไม่สบายใจเกิดขึ้น ต้องทำจิตให้สงบเป็นสมาธิแล้วใช้จิตตามดูความไม่สบายใจว่าเป็นไปตามกฎของไตรลักษณ์เมื่อความไม่สบายเข้าสู่อนัตตา ความไม่สบายใจไม่มีอยู่จริง จิตจะปล่อยวางสิ่งที่ไม่มีจริง ความไม่สบายใจจะไม่เข้ามามีอำนาจเหนือใจได้อีกต่อไป

102.
• เวลานั่งสมาธิชอบจะหลังค่อม พอนั่งตรงได้สักพักก็จะค่อมลงค่ะ เป็นเพราะอะไร จะแก้ไขอย่างไรค่ะ

คำตอบ
    เหตุเป็นเพราะกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่พยุงกระดูกไขสันหลังอ่อนแอ ถ้าประสงค์จะนั่งแล้วทำให้ลำตัวตั้งตรงต้องบริหารกล้ามเนื้อดังกล่าวให้มีความแข็งแรง แล้วปัญหานั่งภาวนาแล้วมีหลังคุ้มงอจะหมดไป
 

103.
• เวลาที่เกิดเวทนาขณะนั่งเจริญภาวนาควรปฏิบัติอย่างไรครับ

คำตอบ
    หากสติยังมีกำลังไม่กล้าแข็งเมื่อเกิดเวทนาขึ้นในขณะนั่งภาวนา ต้องกำหนดให้ตรงกับอาการของเวทนาที่เกิดขึ้นเช่นเกิดอาการปวดต้องกำหนดว่า “ ปวดหนอๆๆ ” ไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะหายปวดเกิดอาการเมื่อยต้องกำหนดว่า “ เมื่อยหนอๆๆ ” ไปเรื่อย ๆ จนกว่าอาการเมื่อยจะหายไป นั่งแล้วเกิดความสุข (สุขเวทนา) ต้องกำหนดว่า “ สุขหนอๆๆ ” ไปเรื่อย ๆ จนกว่าอาการสุขจะหายไปแล้วดึงจิตกลับมาสู่องค์ภาวนาเดิม วิธีนี้เป็นการเพิ่มกำลังให้สติ
 

104.
• ตั้งใจจะถวายหนังสือพระไตรปิฏกฉบับชุดใหญ่แด่พระภิกษุสงฆ์ แต่มีอาจารย์ท่านหนึ่งบอกว่าทำไมไม่ศึกษาด้วยตัวเองให้เกิดปัญญาก่อนจะถวาย ในการถวายครั้งนี้มีการบอกบุญเพื่อน ๆ ร่วมทำบุญด้วยถือว่าเป็นเบียดเบียนหรือไม่ แต่ตัวเองตั้งใจเป็นสะพานบุญ

คำตอบ
    เพียงแต่บอกว่าผู้ใดประสงค์จะร่วมทำบุญสร้างพระไตรปิฎกชุดใหญ่ถวายพระ โดยไม่ทำการเรี่ยราย ไม่แจกของให้ผู้อื่นต้องเดือดร้อนไม่ถือว่าเป็นการเบียดเบียน การบอกกล่าวนนี้เป็นเพียงสะพานบุญ เพราะใครศรัทธาก็ร่วมทำบุญ ใครไม่ศรัทธาเขาก็ไม่ร่วมทำบุญ ไม่เป็นการบังคับให้ทำบุญ จึงไม่เบียดเบียน
 

105.
• ขณะที่กำลังสวดมนต์หรือกำลังอธิษฐานจิตขอพรพระและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ซึ่งเราจะขอพรในสิ่งที่ดีๆ ทำไม่จึงมีความคิดอีกอย่างที่เป็นตรงข้ามกับสิ่งที่เราของ เช่นนี้ทำให้เราจะมีจิตใจเศร้าหมอง เกรงว่าสิ่งที่เป็นความคิดไม่ดีจะส่งผล จะแก้ไขอย่างไรคะ

คำตอบ
    พรหมายถึงสิ่งที่ทำให้สำเร็จตามประสงค์ ในพุทธศาสนา พระพุทธะไม่เคยสอนให้พุทธบริษัทประพฤติตนเป็นผู้ขอพรจากผู้ใดพรจะเกิดขึ้นได้ด้วยการทำเหตุให้ตรงกับสิ่งที่ตัวเองประสงค์เช่น ประสงค์มีอายุยืนยาวและไม่อาพาธต้องเว้นการฆ่าสัตว์ เว้นการเบียดเบียนสัตว์และให้อาหารและยารักษาโรคเป็นทานแก่ผู้อื่นประสงค์เกิดเป ็นเทวดาหรือนางฟ้า ต้องทำเหตุให้ตรงด้วยให้ทานอยู่เสมอและมีศีลคุมใจอยู่ทุกขณะตื่น

   ส่วนเรื่องความคิดที่ไม่ดีเกิดขึ้นในขณะที่คิดจะทำความดีนั้นเป็นเพราะยังมีโปรแกรมจิตที่ติดลบยังอยู่ในใจ ทุกครั้งที่มีความคิดไม่ดีเกิดขึ้น ต้องทำจิตให้สงบแล้วใช้จิตตามดูทุกความคิดที่ไม่ดี ว่าดำเนินไปตามกฎไตรลักษณ์ เมื่อทุกความคิดที่ไม่ดีเข้าสู่ความเป็นอนัตตา โปรแกรมจิตที่ติดลบจะหมดไปจากใจ แล้วความคิดที่ไม่ดีจะไม่เกิดขึ้นอีก

106.
• จิตที่ดับจากร่างไปแล้วไปเกิดอยากทราบว่า “ ความลืมอดีตของจิตนั้นลืมตอนไหนเพราะเมื่อเกิดแล้วส่วนไหนแล้วลืมทำไมถึงให้ลืม "

คำตอบ
    ความลืมเรื่องในอดีตของจิต เกิดขึ้นเมื่อจิตเข้าไปปฏิสนธิในร่างใหม่ จึงถูกภพใหม่ปิดบังสัญญาเดิมที่ยังไว้ในดวงจิต หากผู้ใดพัฒนาจิตให้มีกำลังของสติให้กล้าแข็งมาก ๆ เช่นเข้าฌานให้ได้ โอกาสที่จะไประลึกรู้เรื่องที่เกิดขึ้นในอดีตที่ยาวนานข้ามภพชาติจึงมีได้เป็นได้
  

107.
• คุณพ่ออายุ 69 ปีป่วยเป็นรูมาตอยเดินไม่ค่อยไหวต้องคอยช่วยอุ้มพยุงเดินจะทำอย่างไรให้คุณพ่อมีใจใฝ่ในธรรมะและใช้ธรรมในการดำเนินชีวิต เพราะคุณพ่อคิดแต่จะฆ่าตัวตายอย่างเดียวเพราะคิดว่าอยู่ไปก็ลำบากลูกเมีย

คำตอบ
    การป่วยเป็นรูมาตอยด์ เป็นการอาพาธที่เกิดจากเหตุเบียดเบียนที่ทำไว้แต่อดีต เมื่ออกุศลกรรมให้ผลผู้ประพฤติเบียดเบียนจึงต้องรับอกุศลวิบากด้วยตัวเอง การเปลี่ยนผู้มีความเห็นผิดให้กลับมาเป็นผู้เห็นถูกทำได้ยาก หากบุญบารมีเก่าสั่งสมมาไม่มากพอ จะเปลี่ยนใจให้หันมาสนใจธรรมะและใช้ธรรมะในการดำเนินชีวิตวิธีที่ดีที่สุด หากทำได้ นำท่านสวดมนต์ก่อนนอน หรือเปิดเพลงสวดมนต์ให้ท่านฟังหรือหาพระพุทธรูปหรือรูปพระสุปฏิปันโนที่ท่านนับถือตั้งหรือวางหรือแขวนไว้ในตำแหน่งที่ท่านเห็นได้ง่าย ทั้งนี้เพื่อให้เกิดศุภสัญญาฝังอยู่ในจิตใจของท่าน หากท่านสามารถระลึกสิ่งดีงามได้ก่อนตายโอกาสไปเกิดในสุคติภพมีได้เป็นได้
  

108.
• ตอนนี้อายุ 55 ปีแล้วตั้งแต่เกิดมาชาตินี้กล้าพูดได้มีความกตัญญูกับผู้มีพระคุณมาตลอด เป็นลูกคนที่ 2 ของพ่อแม่ ไม่ได้เรียนหนังสือมากเพราะพ่อกลัวว่าจะท้องในโรงเรียน เลยต้องมาเป็นช่างตัดเสื้อผ้า อยากถามอาจารย์ว่าทำกรรมอะไรพ่อกันไม่เคยชอบดิฉันเลยพ่อพูดออกมาเลยว่าเกลียดลูกคนนี้และเคยได้ยินพ่อพูดว่าจะเอาไปทิ้งข้างถนน

คำตอบ
    เหตุเพราะอดีตพูดคำหยาบกับท่าน เมื่ออกุศลกรรมให้ผลเป็นวิบากไม่ดี จึงต้องเกิดมาร่วมเป็นคู่เวรกรรมอกุศลกรรมเก่าแก้ไขไม่ได้ ผู้รู้จึงอยู่กับความจริง พร้อมด้วยการให้อภัยไม่สร้างอกุศลกรรมใหม่ให้เกิดขึ้น ยอมชดใช้กรรมไม่ดีเก่าให้หมดไปและปัจจุบัน ทำแต่กุศลกรรมให้ยิ่งใหญ่แล้วในวันข้างหน้าจะพบแต่วิบากดีแน่นอน
 

109.
• แม่อายุมาแล้วตอนนี้เดินไม่ได้สวดมนต์ได้อ่านหนังสือได้ ดิฉันขอให้ท่านเอามือว่างไว้ที่ท้องแล้วกำหนดว่าพองหนอ ยุบหนอแต่ท่านชอบเอามือไปว่าที่หน้าผากดิฉันคิดว่าแม่เป็นทุกข์อะไรดิฉันก็พูดบอกแม่ให้นึกถึงบุญที่แม่ทำมานะชอบพระองค์ไหนก็นึกถึงนะไม่ทราบว่าพูดถูกไม่ค่ะ ช่วยแนะนำด้วยว่าเวลาแม่จะจากร่างกายดิฉันจะทำอย่างไรคะ

คำตอบ
    สิ่งที่พูดดีแล้ว และต้องให้ท่านไหว้พระสวดมนต์บ่อย ๆ ประสงค์จะให้ท่านไปเกิดใหม่ดี ต้องให้ท่านทำด้วยตัวเอง เจริญอานาปานสติ โดยสูดลมหายใจเข้ากำหนดว่า “ พุท ” ปล่อยลมหายใจออกกำหนดว่า “ โธ ” “ พุทโธๆๆ ” ไปเรื่อย ๆ จนหลับไปเอง และเมื่อไหร่ที่ลูกไปทำบุญแทนท่าน ต้องบอกให้ท่านรับรู้และกล่าวคำอนุโมทนา ท่านก็ได้บุญที่คุณทำแทนให้เมื่อถึงวันตายโอกาสไปเกิดใหม่ในภพที่ดีจึงมีได้เป็นได้
 

110.
• ในการปฏิบัติธรรมนั้น ต้องประกอบด้วยทาน ศีล ภาวนา แต่เมื่อดูในทางโลกบางครั้งเราต้องทำผิดศีล เช่นเรื่องฆ่าสัตว์ปลวกขึ้นบ้าน จะไม่จ้างคนมากำจัดก็ไม่ได้ ดิฉันก็ต้องจ้างเขามากำจัด ดิฉันเข้าใจว่า ก็ต้องรับกรรมในส่วนนี้ ขณะเดียวก็รู้สึกขัดใจว่าทำไมต้องเป็นเรา เพราะหน้าที่เราเป็นแม่บ้าน ดิฉันอยากขอความกรุณาให้อาจารย์ช่วยแนะนำวิธีที่จะแก้ไขให้แยบคายด้วยค่ะ

คำตอบ
    เรื่องบอกว่าจ้างคนมากำจัดปลวกที่ทำไปแล้วถือว่าเป็นบาปในเรื่องผิดศีลข้อปาณาติบาต กรรมอยู่ที่เจตนาเจตนาป้องกัน มิได้เจตนาฆ่า เมื่อฝูงปลวกถูกกำจัดหมดไปแล้วให้คิดเสียใหม่ว่าจะป้องกันไม่ให้ปลวกมาทำลายบ้านก่อนว่าจ้างให้คนมาฉีดยาป้องกัน ควรอธิษฐานว่า “ สัตว์ใดที่ไม่เคยมีเวรกรรมต่อกันจงหลีกห่างไกลให้พ้น จงอย่าได้รับอันตรายจากการฉีดยาป้องกันเลย ” หลังจากนั้นคุณก็ให้คนมาฉีดยาป้องกันได้